Mục lục
Scratch là một ngôn ngữ lập trình trực quan cấp cao được thiết kế giành cho trẻ em và những người mới làm quen với lập trình. Các biến trong Scratch là một đại lượng thay đổi dùng để lưu trữ dữ liệu trên bộ nhớ của Scratch.
Lập trình Scratch tương tác với người dùng thông qua các biểu đồ và các khối gồm những nguyên tắc cơ bản của một chương trình lập có sẵn trong đó. Scratch được sử dụng để tạo các chương tình mang tính tương tác với trẻ em bằng cách sử dụng các hình khối để chúng có thể dễ dàng tiếp cận với lập trình. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin và hướng dẫn cách dùng các biến lập trình trong Scratch.
Các biến trong Scratch (variables) và trong lập trình là gì?
Biến số (Variable) là một đại lượng thay đổi dùng để lưu trữ dữ liệu trên bộ nhớ của Scratch. Tại mỗi thời điểm nhất định, biến số chỉ mang một giá trị duy nhất. Nhưng có thể thay đổi giá trị của biến nhiều lần trong quá trình chạy chương trình.
Để hiểu một cách trực quan, có thể tưởng tượng biến số như một chiếc hộp. Bên trong hộp đó, chúng ta có thể đặt một con số. Điều đặc biệt là giá trị của con số trong hộp có thể thay đổi linh hoạt, có thể tăng lên hoặc giảm đi bằng cách sử dụng các phép toán và các lệnh lập trình thích hợp.
Các biến trong Scratch không chỉ đơn thuần là một “hộp” chứa con số, mà chúng còn là một công cụ linh hoạt có khả năng lưu trữ nhiều loại giá trị khác nhau trong bộ nhớ. Mỗi biến được thiết kế để chỉ lưu trữ một giá trị tại một thời điểm, nhưng điều đặc biệt là giá trị này có thể biến đổi linh hoạt từ con số sang chuỗi hay các giá trị boolean.
Điều này có nghĩa là mỗi biến có thể chứa thông tin đa dạng, chẳng hạn như số nguyên 123, chuỗi ký tự “abc”, hay giá trị boolean true/false (đúng/sai). Khả năng này làm cho việc sử dụng các biến trong scratch trở nên rất linh hoạt và hữu ích trong quá trình thực hiện chương trình. Đồng thời, nắm giữ thông tin trong các biến cũng giúp chúng ta dễ dàng xem lại và thao tác chúng ở nhiều phần khác nhau trong một chương trình lập trình.
Scratch chứa các khối biến sau:
- Biến (Variable): Khối này được sử dụng để chỉ ra giá trị của một biến
- Đặt biến thành ‘0’ (Set my variable to ‘0’): Khối này đặt một biến đã chọn thành một giá trị được chỉ định (ví dụ ở đây là 0)
- Thay đổi biến thành 1 (Change my variable by 1): Khối này thay đổi giá trị của biến vừa được chọn.
- Hiển thị biến (Show variable): Khối này hiển thị biến được chỉ định trong trình phát dự án.
- Ẩn biến (Hide variable): Khối này dùng để ẩn biến được chỉ định
Phân loại các biến trong Scratch
Các biến trong Scratch sẽ được phân thành ba loại chính:
- Biến toàn cục (Global variable): Là biến cho tất cả các nhân vật trong trò chơi. Giá trị của biến có thể hiển thị hay thay đổi bởi tất cả các đối tượng trong Scratch (nhân vật, sân khấu).
- Biến cục bộ (Local variable): Là một loại biến mà giá trị của nó chỉ có thể hiển thị và thay đổi bởi chính nhân vật mà lúc đầu chúng ta chọn để tạo biến. Scratch cho phép người dùng hoặc lập trình viên chọn một biến cục bộ bằng cách hiển thị tùy chọn “chọn cho tất cả các nhân vật” hoặc “chỉ cho nhân vật này?”. Nếu người dùng hoặc lập trình viên chọn “chỉ chọn cho nhân vật này”, thì biến đó sẽ trở thành cục bộ và chỉ nhân vật hiện tại mới có quyền truy cập vào nó.
- Biến đám mây: Nó là một biến cho phép người dùng lưu trữ các biến trên máy chủ của Scratch. Các biến đám mây có biểu tượng giống đám mây ở phía trước tên biến và chúng tự cập nhật rất nhanh. Bắt đầu từ Scratch 3.0, biến đám mây chỉ hỗ trợ dữ liệu số và kích thước của dữ liệu chỉ là 256 ký tự. Trong một dự án Scratch, bạn được phép tạo 10 biến đám mây.
Làm thế nào để tạo một biến?
Trong Scratch, bạn có thể tạo biến theo hai cách khác nhau:
1. Sử dụng biến tích hợp: Scratch có một biến có sẵn tên là “biến của tôi”, vì vậy người dùng có thể trực tiếp sử dụng biến đó.
Tại đây, trẻ còn có khả năng thay đổi tên của biến theo sở thích và mong muốn của mình. Nếu trẻ muốn biến này được hiển thị trên vùng hiển thị, các em có thể kiểm tra ô vuông có dấu tích ở bên trái của khối “biến của tôi”. Điều này làm cho quá trình lập trình trở nên linh hoạt và cá nhân hóa, giúp trẻ dễ dàng quản lý và theo dõi các biến trong chương trình Scratch của mình.
2. Biến do người dùng tạo: Trong trường hợp người dùng muốn tạo biến của riêng mình, với một tên khác, hãy nhấp vào nút “tạo một biến” trong bảng biến. Sau khi nhấp vào “tạo một biến”, một biểu mẫu sẽ xuất hiện trên màn hình.
Bây giờ, điền vào tên của biến và biến mới sẽ được tạo như hình dưới đây.
Sau khi nhấp vào “OK”, hình ảnh sau mô tả rằng biến a đã được tạo.
Những ứng dụng của các biến trong Scratch là gì?
Các biến giúp ích rất nhiều cho các lập trình viên. Dưới đây là một số cách sử dụng các biến trong Scratch:
- Lưu trữ các giá trị. Ví dụ: Bất cứ khi nào chúng ta cần lưu trữ (ghi nhớ) một thứ gì đó mà giá trị của nó có thể thay đổi thì lúc đó ta cần tạo biến. Ví dụ đơn giản như để lưu điểm số của người chơi, lưu thời gian, lưu số mạng còn lại của người chơi hay số tương ứng với level hiện tại.
- Giúp viết script hiệu quả và tiết kiệm thời gian hơn. Vì giá trị của một biến có thể linh hoạt thay đổi, chúng thường được tích hợp trong các khối chứa các phép toán và số liệu. Điều này giúp lập trình viên dễ dàng quản lý và điều chỉnh giá trị của biến một cách linh hoạt, tạo nên mã nguồn có cấu trúc rõ ràng và dễ hiểu hơn.
Chúng ta hãy hiểu việc sử dụng các biến trong Scratch với hai dự án dưới đây:
1. Khi không sử dụng các biến trong Scratch
Trong dự án này, chúng tôi di chuyển tập lệnh theo 3 bước, tăng bước sau đó, đợi 1 giây và lặp lại điều này 3 lần.
Thủ tục
Bước 1: Nhấp vào khối sự kiện và chọn khối điều khiển thứ nhất biểu thị sự bắt đầu của chương trình (kéo nó vào giữa)
Bước 2: Đi tới khối chuyển động và kéo khối “thay đổi x bằng 10” và đặt nó bên dưới bước trên và thay đổi 10 thành 3
Bước 3: Đi tới khối điều khiển và kéo “đợi 1 giây” và đặt nó bên dưới khối trên
Bước 4: Đi tới khối chuyển động và kéo khối “thay đổi x bằng 10” và đặt nó bên dưới bước trên và thay đổi 10 thành 4
Bước 5: Di chuyển khối điều khiển và kéo “đợi 1 giây” và đặt nó bên dưới khối trên
Bước 6: Đi tới khối chuyển động và kéo khối “thay đổi x bằng 10” và đặt nó bên dưới bước trên và thay đổi 10 thành 5
Bước 7: Bây giờ chạy chương trình
Dưới đây là quá trình thực hiện:
2. Khi sử dụng các biến trong Scratch
Nhìn vào đoạn mã trên, chúng ta có thể nhận thấy rằng nó là một tập hợp phức tạp và tốn nhiều thời gian để hiểu và thực hiện. Để tối ưu hóa quá trình này, chúng ta có thể áp dụng nguyên tắc sử dụng biến. Điều này giúp mã trở nên dễ đọc hơn, hiểu quả hơn và tiết kiệm thời gian lập trình. Hãy cùng xem cách áp dụng các biến trong Scratch có thể giúp chúng ta cải thiện mã nguồn này như thế nào nhé!
Thủ tục:
Bước 1: Nhấp vào khối sự kiện và chọn khối điều khiển thứ nhất biểu thị sự bắt đầu của chương trình (kéo nó vào giữa).
Bước 2: Đi tới khối biến và kéo “đặt biến của tôi thành 0” bên dưới bước trên. Thay đổi 0 thành 2.
Bước 3: Đi tới khối điều khiển và kéo “lặp lại 10” bên dưới bước trên. Thay đổi 10 thành 3.
Bước 4: Đi tới khối chuyển động và kéo khối “thay đổi x bằng 10” và đặt nó bên dưới bước trên và thay đổi 10 thành “biến của tôi”.
Bước 5: Vào khối điều khiển và kéo “đợi 1 giây” và đặt nó bên dưới khối trên.
Bước 6: Đi tới khối biến và kéo “thay đổi biến của tôi bằng 1” bên dưới bước trên.
Bước 7: Bây giờ, chạy chương trình.
Dưới đây là quá trình thực hiện:
Qua việc áp dụng các biến trong Scratch, chúng ta có thể dễ dàng nhận thấy sự hiệu quả đã tăng lên đáng kể. Không chỉ làm cho dòng mã trở nên ngắn gọn hơn, mà còn tăng cường khả năng đọc và hiểu của nó. Sự tối ưu hóa này không chỉ giúp giảm độ phức tạp của chương trình mà còn mang lại lợi ích về quản lý mã nguồn và hiệu suất của ứng dụng.
Làm thế nào để đổi tên các biến trong Scratch?
Bạn có thể đổi tên các biến trong Scratch theo các bước sau:
Bước 1: Nhấp chuột phải vào biến. Bạn sẽ nhận được một danh sách có hai tùy chọn “Đổi tên biến” và “Xóa biến“ biến của tôi ””.
Bước 2: Bây giờ chọn tùy chọn “Đổi tên biến”. Sau khi nhấp vào tùy chọn này, một hộp thoại xuất hiện trên màn hình.
Bước 3: Bây giờ viết tên của biến và nhấn “OK”.
Làm thế nào để xoá các biến trong Scratch?
Bạn có thể xóa các biến trong Scratch theo các bước sau:
Bước 1: Nhấp chuột phải vào biến. Bạn sẽ nhận được một danh sách có hai tùy chọn “Đổi tên biến” và “Xóa biến“ newvar ””.
Bước 2: Bây giờ chọn tùy chọn “Xóa biến“ newvar ””. Và biến đã chọn của bạn sẽ bị xóa khỏi bảng màu.
